Τα φυτά μας απειλούνται διαρκώς από φυσικούς εχθρούς και παθογόνα. Δεκάδες είδη εντόμων σε διάφορα στάδια του κύκλου τους (κάμπιες, σκουλήκια, ακμαία κλπ), πάρα πολλοί παθογόνοι μύκητες, διάφορα ακάρεα, ακόμα και ιοί, καλοβλέπουν τις γλάστρες μας και τον κήπο μας. Η καλύτερη φυτοπροστασία ξεκινά πάντα με την πρόληψη.
Η αρχή της πρόληψης είναι η συστηματική παρατήρηση των φυτών μας όλο το έτος. Σε ότι αφορά τα έντομα εστιάζουμε κυρίως στη νεαρή βλάστηση, στα φρέσκα φύλλα και στα μπουμπούκια, περισσότερο την εποχή που έχουμε κατάλληλες συνθήκες (άνοιξη – φθινόπωρο). Εκεί μπορεί να εντοπίσουμε πολύ νωρίς την μελίγκρα, τον φυλλοκνίστη, διάφορες φυλλοφάγες κάμπιες ή τα αποτελέσματά τους, συμπτώματα από φυλλοδέτη ή από θρίπες ή από ημίπτερα όπως οι βρομούσες κ.α. Δεν παραλείπουμε σε τακτά διαστήματα να ελέγχουμε και τα παλαιότερα φύλλα και μάλιστα στην πίσω μεριά και στους ποδίσκους για βαμβακάδα, ισέρια, αλευρώδη και κοκκοειδή. Η κολλώδης υφή στην επιφάνεια των φύλλων και η γενική κολλώδης εικόνα, είναι σίγουρο μήνυμα εντομολογικής προσβολής . Επίσης όταν σκαλίζουμε ή ανανεώνουμε το χώμα μας κοιτάζουμε για τυχόν εμφάνιση σκουληκιών.
Η έγκαιρη αναγνώριση σε πρώιμα στάδια προσβολής μας δίνει το πλεονέκτημα του χαμηλού πληθυσμού που μπορεί να αντιμετωπιστεί με ήπια μέσα όπως ο ψεκασμός με κάποιο κατάλληλο οργανικό έλαιο (όχι φαγητού) ή με κάποιον κατάλληλο διαβρέκτη φυλλώματος. Ακόμα και ο τοπικός μηχανικός καθαρισμός των εμφανών εντόμων μπορεί να είναι αρκετός σε αρχικά στάδια. Επίσης ένα προληπτικό πρόγραμμα ψεκασμών με κάποιο από τα παραπάνω ήπια σκευάσματα, εάν είναι συνεπές μπορεί να μας οδηγήσει σε μηδενικές προσβολές στην διάρκεια του χρόνου.
Παρόμοια με τα διάφορα έντομα, μπορούμε να παρατηρήσουμε έγκαιρα, κυρίως σε πιο ώριμη βλάστηση, τα αποτελέσματα των διαφόρων ακάρεων της γενικότερης κατηγορίας των τετράνυχων. Η θαμπάδα στο φύλλωμα και η ύπαρξη (μικροσκοπικού) ιστού μας παραπέμπουν σε ακάρεα. Τόσο τα ελαιούχα σκευάσματα, όσο και τα θειούχα (ποτέ όμως σε συνδυασμό) μας δίνουν καλά αποτελέσματα για τους τετράνυχους και σε επίπεδο πρόληψης αλλά και σε επίπεδο αρχικής αντιμετώπισης.
Σε ότι αφορά τους μύκητες, καθ΄ όλη την άνοιξη, πρέπει να είμαστε υποψιασμένοι για την εμφάνιση λευκών επιχρισμάτων με σταχτώδη υφή στα νεαρότερα μέρη στα φυτά που είναι επιρρεπή στο ωίδιο (τριανταφυλλιά, ορτανσία, ντάλια, ευώνυμο κ.α.) και αντίστοιχα για πορτοκαλί – καφέ εξανθήσεις ή και φλύκταινες στα είδη που είναι ευαίσθητα στην σκωρίαση (τριανταφυλλιά, γαρυφαλλιά κ.α.).
Οι παραπάνω περιπτώσεις είναι απλά συνηθισμένες προσβολές φυλλώματος και για αυτό αναφέρονται. Προλαμβάνονται ή ακόμα και αντιμετωπίζονται πολύ καλά με προληπτικούς ψεκασμούς με χαλκούχα ή θειούχα σκευάσματα που γενικά είναι ήπια, ακόμα και βιολογικά κάποια από αυτά, αρκεί να είμαστε συστηματικοί και συνεπείς. Οι προληπτικοί ψεκασμοί με χαλκούχα ειδικά τον χειμώνα είναι σχεδόν απαραίτητοι καθώς επίσης και μετά από κάθε κλάδεμα των δέντρων ή των θάμνων.
Υπάρχουν επίσης και συνηθισμένοι μύκητες του ριζικού συστήματος που εκδηλώνονται με εντοπισμένη ξήρανση μέρους του φυλλώματος (φυτόφθορα σε κωνοφόρα), ασύμμετρη ξήρανση ολόκληρων κλάδων (φυτόφθορα σε γαρδένια), κηλίδες ή περιοχές ξήρανσης σε χλοοτάπητα και άλλα διάφορα. Επειδή από εδώ και κάτω ή απλή παρατήρηση δεν είναι αρκετή, η συμβουλή του γεωπόνου είναι κάπως πιο απαραίτητη. Σίγουρα όμως ένα καλό πρόγραμμα προληπτικών ψεκασμών ή ριζοποτισμάτων με χαλκούχα σκευάσματα, θα μας δώσει καλά αποτελέσματα κατά περίπτωση φυτού και παθογόνου.
Σε όλες τις περιπτώσεις των μυκητολογικών προσβολών η πρόληψη ξεκινάει με την εξασφάλιση σωστών συνθηκών αποτροπής: ρύθμιση της υγρασίας, σωστή εδαφική στράγγιση, συνθήκες αερισμού του ριζικού συστήματος, κλάδεμα αραίωσης και σωστής διαμόρφωσης, καθαρισμός εστιών επιμολύνσεων κλπ.
Για το τέλος αφήσαμε το πρώτο που πρέπει να κάνουμε για να έχουμε όσο το δυνατό λιγότερα προβλήματα. Η αρχική επιλογή των φυτών μας θα πρέπει να είναι προσεκτική. Διαλέγουμε υγιή, εύρωστα και καθαρά φυτά, εμπιστευόμαστε σωστά σημεία πώλησης και ακολουθούμε τις σωστές συμβουλές που τα ακολουθούν στην επιλογή θέσης.
Καλό ξεκίνημα, διαρκής παρατήρηση, συστηματική πρόληψη, λίγα προβλήματα, ωραία φυτά!!!
