Τα αρωματικά φυτά και τα βότανα είναι μια ομάδα φυτών που έχουν ενδιαφέρον για τις ιδιότητές τους στην φαρμακολογία, στην πρακτική Ιατρική, στη μαγειρική, στην ποτοποιία, στη ζαχαροπλαστική αλλά και στην κηποτεχνία καθώς αρκετά από αυτά έχουν και ιδιαίτερο αισθητικό ενδιαφέρον.
Στην πλειονότητά τους είναι αυτοφυή στην πλούσια Ελληνική φύση και συνυφασμένα με την Ελληνική και Μεσογειακή παράδοση. Ανήκουν όλα στα Αγγειόσπερμα Δικότυλα σε οικογένειες με μεγάλη ποικιλία. Θα προσπαθήσουμε να δούμε σύντομα τις ανάγκες και τις απαιτήσεις αυτών των πολύτιμων φυτών ώστε να μπορούμε να τα καλλιεργήσουμε ερασιτεχνικά στο σπίτι μας .
Μπορούμε να αποκτήσουμε τα φυτά που μας ενδιαφέρουν εύκολα πλέον, σε κάποιο φυτώριο και μάλιστα πολύ οικονομικά. Μπορούμε επίσης να τα πολλαπλασιάσουμε με σχετική ευκολία με σπόρο (θυμάρι, ρίγανη, μαντζουράνα, βασιλικός, δεντρολίβανο), με μοσχεύματα (λεβάντα, δεντρολίβανο, λουϊζα, δίκταμο, βασιλικός, αρμπαρόριζα), με καταβολάδα( μέντα, δεντρολίβανο, δυόσμος) και με διαίρεση (μέντα, ρίγανη και δυόσμος).
Τα τοποθετούμε πάντα σε ηλιόλουστο σημείο με καλό αερισμό όπως βρίσκονται στο φυσικό περιβάλλον σαν αυτοφυή. Εδώ θα πρέπει να δούμε την περίπτωση των κλειστών χώρων όπως η κουζίνα για μεγαλύτερη ευκολία. Οι κλειστοί χώροι είναι ακατάλληλοι για την μόνιμη ανάπτυξη των αρωματικών φυτών αλλά μπορούν να διατηρηθούν για ένα διάστημα έως να καταναλωθούν. Μπορούμε δηλαδή να έχουμε μια γλάστρα με δυόσμο ακόμα και μέσα στην κουζίνα μας και κόβοντας κλωνάρια να την εξαντλήσουμε λειτουργώντας σαν να επρόκειτο με ένα αναλώσιμο. Αν θέλουμε να έχουμε δυόσμο μόνιμα οπωσδήποτε θα φροντίσουμε να του βρούμε μια θέση έξω με πολύ καλό φωτισμό, για να μπορεί να συνθέσει εκτός από χλωροφύλλη, όλα εκείνα τα αιθέρια έλαια και τα οργανικά οξέα που θα τον κάνουν να μυρίζει και να έχει γεύση έντονη.
Μεταφυτεύουμε σε γλάστρες μεσαίου μεγέθους ή ιδανικότερα στο κήπο όταν διατίθεται. Για τις γλάστρες προσθέτουμε στη βάση ένα στρώμα ελαφρόπετρα για καλή στράγγιση και χρησιμοποιούμε φυτόχωμα πλούσιο σε οργανική ουσία με κατάλληλη δομή και καλή στράγγιση. Όταν μεταφυτεύουμε στον κήπο ανοίγουμε λάκκο λίγο μεγαλύτερο από τη γλάστρα και προσθέτουμε οργανική ουσία καλής ποιότητας.
Το πότισμα των αρωματικών θέλει προσοχή. Όταν βρίσκονται στο κήπο και αφότου έχουν ριζώσει επαρκώς τουλάχιστον ένα χρόνο μετά την εγκατάσταση μπορούν να ποτίζονται αραιά ως ξηροθερμικά ακόμα και την καλοκαιρινή περίοδο. Ένα ιδανικό πότισμα είναι ανά 3-4 ημέρες με σταγόνα για αρκετή ώρα ώστε το νερό να φτάσει βαθειά. Εάν τα φυτά μας είναι φυτεμένα πρόσφατα ή μεγαλώνουν σε γλάστρα έχουν περιορισμένη παρακαταθήκη διάθεσης νερού και μπορεί το καλοκαίρι να θέλουν πότισμα ακόμα και καθημερινά ειδικά όταν επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες. Περισσότερο νερό σε κάθε περίπτωση θέλει ο δυόσμος, ο βασιλικός και η μέντα. Σε καμιά περίπτωση δεν συστήνεται πότισμα με διαβροχή των φύλλων γιατί ευνοούνται μυκητολογικές ασθένειες αλλά και φυσικές ζημιές στο φύλλωμα όπως κάψιμο από τον ήλιο. Τον χειμώνα δεν ποτίζουμε στον κήπο σχεδόν καθόλου και στη γλάστρα πολύ αραιά. Ενδιάμεσα λειτουργούμε προοδευτικά την άνοιξη και το Φθινόπωρο, ανάλογα την θερμοκρασία και την υγρασία.
Τα αρωματικά στην πλειονότητά τους είναι πολυετή φρύγανα δηλαδή μικροί θάμνοι με ξυλώδεις ή ημιξυλώδεις βλαστούς. Κόβουμε όσο θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε κάθε εποχή και κλαδεύουμε δραστικά το επάνω μέρος κατά τα 2/5 περίπου, δυο φορές το χρόνο ανάλογα και με την ευρωστία του φυτού μας αρχές άνοιξης και φθινοπώρου. Εξαίρεση είναι η Λουΐζα που είναι μεγαλύτερος θάμνος και κλαδεύεται ηπιότερα, ο βασιλικός που είναι συνήθως μονοετής πόα και απλά κορυφολογούμε τα άνθη, και ο δυόσμος με τη μέντα που είναι έρπουσες πόες και χρειάζονται τακτικά περιμετρικό περιορισμό.
Λιπαίνουμε τακτικά την άνοιξη και το φθινόπωρο με ένα οργανικό λίπασμα στερεό με μια προτεινόμενη αναλογία υψηλότερη ως προς την εκατοστιαία περιεκτικότητα σε Άζωτο. Το λίπασμα ενσωματώνεται με σκάλισμα και ακολουθεί ελαφρύ πότισμα. Στο τέλος του χειμώνα ενσωματώνουμε μια καλή ποσότητα κομπόστ γύρω από την ρίζα.
Τα αρωματικά γενικά δεν είναι ιδιαίτερα ευπαθή σε ασθένειες και προσβολές. Τα συνηθέστερα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσουμε είναι η σκωρίαση , ο βοτρύτης, κάμπιες φυλλώματος , μελίγκρες και ο τετράνυχος. Για όλα τα παραπάνω υπάρχουν πλέον τρόποι αντιμετώπισης με ήπια ή και απολύτως βιολογικά μέσα αλλά το σημαντικότερο είναι η πρόληψη . Έτσι λοιπόν ενδυναμώνουμε ενδογενώς τα φυτά μας με καλή και τακτική θρέψη , φροντίζουμε για ένα καλά ανεπτυγμένο ριζικό σύστημα προσέχοντας τη στράγγιση και επιλέγουμε απολύτως ηλιόλουστα και ευάερα σημεία εγκατάστασης. Εξυπακούεται ότι επιλέγουμε εξ αρχής υγιή και εύρωστα φυτά . Εάν τηρούμε τα παραπάνω, δύσκολα θα αντιμετωπίσουμε προβλήματα .
Τα φυτά που μας ενδιαφέρουν δεν είναι δύσκολα , είναι εντελώς εγκλιματισμένα στον τόπο μας , είναι μέρος της παράδοσής μας και της διατροφής μας και αξίζει να τα αγαπήσουμε.
