Σε όλους μας πλέον είναι γνωστά αυτά τα πολύ όμορφα φυτά που με μια λέξη καλούνται Ορχιδέες. Πρόκειται για φυτά τροπικής προέλευσης που έχουν αναφορά από την εποχή των δεινοσαύρων ακόμα, και μέσω της εξελικτικής τους διαδικασίας κατάφεραν να φτάσουν ως το σήμερα με εξαιρετικά μεγάλη ποικιλομορφία.Ενδεικτικά αναφέρουμε πως η βοτανική τους ταξινόμηση στην οικογένεια Orchideaceae διακρίνει πάνω από 800 γένη με πάνω από 35000 είδη γεγονός που μαρτυρεί το εύρος των μορφολογικών χαρακτηριστικών που μπορεί να έχει μια Ορχιδέα.
Η συνεχής βελτίωση των μεθόδων καλλιέργειας της ιδιαίτερης αυτής ομάδας φυτών είχε ως αποτέλεσμα την σταδιακή πτώση του κόστους παραγωγής τους κάτι που τα έκανε προσιτά σε όλους να τα αποκτήσουν και να τα συντηρήσουν. Έτσι σήμερα οι πιο δημοφιλείς ποικιλίες ορχιδέας που βρίσκει κανείς στο εμπόριο είναι οι εξής: Orchideaephalaenopsis , O. Cymbidium , O. Paphiopedilum και O. Dendrobium. Εκτιμάται πως τα επόμενα χρόνια θα γίνουν το ίδιο δημοφιλή και άλλα είδη Ορχιδέας που θα μπορούμε να έχουμε στα σπίτια μας.
Ξεκινάμε λοιπόν διαλέγοντας ένα φυτό από το φυτώριο που εμπιστευόμαστε , ώστε να έχει προσεχθεί κατά τη μεταφορά και την παραμονή του μέχρι και την πώληση κάτι που είναι βασικό . Ένα ταλαιπωρημένο φυτό που περιμένει να πουληθεί χωρίς φροντίδα στο supermarket, αυτόματα δίπλα από τις κονσέρβες και τα χαρτιά υγείας μάλλον στο τέλος θα έχει την τύχη του χαρτιού υγείας. Διαλέγουμε το χρώμα που μας εντυπωσιάζει και το μέγεθος που μας εξυπηρετεί . Προσέχουμε τα λουλούδια να μην είναι μαραμένα και το ριζικό σύστημα που είναι σχετικά εμφανές να μην είναι ξεραμένο ή μαυρισμένο .
Ας δούμε τώρα πως χειριζόμαστε το νέο μας απόκτημα. Όπως όλα τα φυτά έτσι και οι ορχιδέες χρειάζονται φως, οξυγόνο, τροφή και νερό. Θα πρέπει να επιλέξουμε το κατάλληλο σημείο τον χώρο μας κάτι που είναι σημαντικό για την μελλοντική του εξέλιξη. Οι ορχιδέες υποφέρουν από ξηρή ατμόσφαιρα στους εσωτερικούς χώρους και αυτό πρέπει να το αποφύγουμε. Τα συχνό ψέκασμα στα φύλλα και στους βλαστούς (αλλά ποτέ στα άνθη) είναι μια πολύ καλή τακτική. Τα πιο φωτεινά σημεία του σπιτιού χωρίς άμεσο ηλιακό φως είναι και τα πλέον κατάλληλα για να τοποθετηθούν αρκεί τον χειμώνα σε αυτά τα σημεία να μην επικρατήσει ψύχος (όχι βορινά παράθυρα ή κλιμακοστάσια).
Ανάλογα με την κατώτερη θερμοκρασία που μπορούν να αντέξουν στον χώρο τους οι ορχιδέες χωρίζονται σε ψυχρόφιλες( έως 10 Ċ ), σε μεσαίες (έως 14 Ċ) και σε θερμόφιλες (έως 18 Ċ). Οι phalaenopsis και τα cymbidium που είναι και τα πιο δημοφιλή είδη για τα σπίτια μας σήμερα , ανήκουν στις πιο θερμόφιλες ποικιλίες σε ότι αφορά την κατώτερη θερμοκρασία. Η ανώτερη δεν πρέπει να υπερβαίνει τους 28 Ċ.
Οι ορχιδέες με το πότισμα τους δεν θα μας απασχολήσουν πολύ αφού τις ποτίζουμε αραιά το καλοκαίρι ανά εβδομάδα και πιο αραιά τον χειμώνα ανά 10-12 μέρες. Το ψέκασμα όμως που αναφέραμε πιο πάνω είναι μια άλλη διαδικασία που οφείλουμε να τηρούμε πιο συχνά από ότι το πότισμα. Με το πότισμα της ορχιδέας στην γλάστρα, εξασφαλίζουμε τον εμποτισμό του φλοιού πεύκου του μίγματος, και άρα την διατήρηση της υγρασίας στις ρίζες. Για τις phalaenopsis αρκεί να βυθίσουμε το γλαστράκι για 1 λεπτό σε νερό και μετά να το αφήσουμε να στραγγίξει. Αντίθετα στα cymbidium , που είναι είδη τα οποία μπορούν να ζήσουν και έξω αρκεί οι θερμοκρασιακές απαιτήσεις να πληρούνται , το πότισμα γίνεται με τον γνωστό κλασσικό τρόπο 2 φορές την εβδομάδα το καλοκαίρι και κατά το ήμισυ τον χειμώνα αρκεί όπως είπαμε να στραγγίζει καλά το αφράτο μίγμα τους. Δεν αφήνουμε νερό στο πιατάκι για κανένα λόγο.
Λιπαίνουμε με ειδικό λίπασμα για ορχιδέες , σε υδατοδιαλυτή μορφή στο νερό του ποτίσματος κάθε 15 μέρες την άνοιξη , κάθε 20 περίπου το καλοκαίρι και μια φορά το μήνα το φθινόπωρο.
Όταν τελειώσει η άνθηση και πέσουν όλα τα λουλούδια , κλαδεύουμε ελαφρά τα στελέχη μέχρι το σημείο που είναι εμφανώς ξερά . Το υπόλοιπο τμήμα έχει ενεργούς οφθαλμούς και τα κρατάμε.
Μεταφυτεύουμε κάθε 15-18 μήνες σε γλάστρα λίγο μεγαλύτερη από την υπάρχουσα . Από τις ρίζες προκύπτουν οι καινούργιοι βλαστοί για αυτό σε κάθε μεταφύτευση απομακρύνουμε τις ξεραμένες και σάπιες ρίζες και όσες μείνουν φυτεύονται σε κατάλληλο νέο μίγμα . Κατά την μεταφύτευση τους χρησιμοποιούμε κοινή πλαστική γλάστρα που να χωράει το ριζικό σύστημα επαρκώς και να έχει αρκετές τρύπες αποστράγγισης. Ειδικά για τις phalaenopsis όπου οι ρίζες είναι εμφανείς πλεγμένες μέσα στο υπόστρωμα προτιμούμε ένα διάφανο γλαστράκι για να φωτίζονται αλλά δεν είναι και απόλυτα δεσμευτικό.
Το υπόστρωμα που ζουν οι ορχιδέες είναι κάτι κρίσιμο για την συντήρησή τους καθώς δεν πρόκειται για απλό φυτόχωμα, αλλά για ένα μίγμα συστατικών. Οι ορχιδέες που είναι επιφυτικά είδη απαιτούν ένα μίγμα πολύ ελαφρύ και αφράτο με φλοιό πεύκου . Για τα cymbidium κατάλληλο είναι ένα μίγμα από φλοιό πεύκου, περλίτη και χούμο σε ίσες αναλογίες ενώ για τις phalaenopsis ένα εξίσου ελαφρύ μίγμα από φλοιό πεύκου και χούμο 4:1. Στο υπόστρωμα αυτό οι ορχιδέες απλώνουν τις ρίζες τους και ζουν επιφυτικά αντλώντας νερό και τροφή από τον φλοιό του πεύκου. Στο εμπόριο εύκολα κανείς μπορεί να προμηθευτεί έτοιμο το μίγμα που θα χρησιμοποιήσει στις ορχιδέες του.
Οι ορχιδέες σίγουρα δεν είναι τα πιο εύκολα φυτά αλλά δεν είναι και πολύ δύσκολο με λίγη προσοχή και ενασχόληση να τις διατηρήσουμε και να ξανανθίζουν πολλά χρόνια . Είναι τόσο όμορφες που αξίζει ο κόπος .
